(Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Girişi-1946)

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yerleşkesi, İstanbul’da Tarihi Yarımada’nın sınırları içinde Yedinci Tepe’nin olduğu bölgede, Marmara Denizi’ne doğru alçalan eğimli bir arazi üzerinde yer alır. Yerleşkenin olduğu bölge, Bizans döneminde XII. Bölge’nin içinde ve kentin en önemli anayolu olan Mese’yi Altın Kapı’ya bağlayan aks üzerindeki Forum Arkadios’un güney batısındadır. Arkadios Forumu’nun olduğu bu bölge II. Bayezıt döneminden itibaren Avrat Pazarı ismiyle anılır ve giderek yoğunluğu artan bir Müslüman yerleşkesi haline gelir1. Günümüzde Fatih ilçesi, Cerrahpaşa Mahallesi içinde bulunan yerleşkenin sınırlarını; Doğuda Yokuş Çeşmesi Sokak, Batıda Etyemez Tekkesi Sokak, Güneyde Org. Abdurrahman Nafiz Gürman Caddesi ile Kuzeyde Kocamustafapaşa Caddesi çizer. Bu kapsamdaki yerleşkenin Kuzeybatısında İbrahim Paşa Medresesi (günümüzde Yeşilay Danışmanlık Merkezi; YEDAM), Kuzeyinde Haydar Kethüda Camii, Güneyinde ise İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Kadem-i Şerif Tekke ve Çeşmesi ve Kasap İlyas Camii aynı ada içinde bulunmakla Cerrahpaşa Tıp Fakültesi yerleşkesine sınır komşuluğu yapar.

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi adını, semte de ismini veren Cerrah Mehmet Paşa (Ö. 1604)’dan alır. Aslen vezir ve sadrazamlık görevlerinde bulunmuş olan Cerrah Mehmet Paşa’nın bu semtte; cami, türbe, medrese, sebil, çeşme, şadırvan, çifte hamam gibi birçok eser yaptırması nedeniyle semtin adı 16. yy.dan itibaren Cerrahpaşa olarak anılır. Aslen bir devşirme olan Mehmet Paşa Enderun’da yetişir. 1582’de 4. Vezir iken III. Murat’ın oğlu Şehzade Mehmet (III. Mehmet)’i sünnet etmesinden dolayı bundan sonra cerrah lakabı ile anılır2-5. Cerrah Mehmet Paşa, sünnetini yaptığı Şehzade Mehmet’in tahta geçmesi üzerine yeniçeri ağası, vezir ve 1595 senesinde, Hadım Hasan Paşa’¬nın yerine, sadrazam olur6. Dört ay sadrazamlık yapan Cerrah Mehmet Paşa’nın, ömrünün son yıllarında gut (nikris / damla) illetinden dolayı makamına gelemediği ve hatta evinde bile devlet işleriyle meşgul olamadığı, işlerini başkasına yaptırdığı için halkın padişaha arzuhâllerle şikâyet etmesi nedeniyle 1599’da görevinden azledildiği bilinmektedir2,6. Döneminde saray cerrahlığı ya da Has Oda’da cerrahlık görevinde bulunduğu bazı kaynaklarda2 yer almasına karşın elimizde Cerrah Mehmet Paşa’nın hekimliği hakkında yine bazı kaynaklardaki ehliyetsiz olduğu yönündeki ifadeler ile III. Mehmet’i sünnet etmesinden başka bilgi bulunmamaktadır4,7. Bu nedenle herhangi bir tıp eğitimi alıp-almadığı, ne kadar süre ile saray cerrahlığı ya da hekimlik yaptığı konusunda net bir bilgiye ulaşılamamaktadır. Tüm bu nedenler ve Cerrahpaşa semtinde Cerrah Mehmet Paşa döneminde onun adına yapılmış / yaptırılmış yani Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin nüvesini oluşturabilecek bir sağlık kurumunun da bulunmaması nedeniyle Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin, semtin adını almak dışında Cerrah Mehmet Paşa ile organik bir bağının bulunmadığı söylenebilir.